??c tính hàn c?a thép kh?ng g? austenit: ?ng su?t và bi?n d?ng ?àn h?i và d?o r?t l?n trong quá trình hàn, nh?ng có r?t ít v?t n?t ngu?i. M?i hàn kh?ng có vùng làm ngu?i và h?t th? nên ?? b?n kéo c?a m?i hàn cao.
Các v?n ?? chính c?a hàn thép kh?ng g? austenit là: bi?n d?ng hàn l?n; do ??c ?i?m ranh gi?i h?t và ?? nh?y c?m v?i m?t s? t?p ch?t vi l??ng (s, P), d? t?o ra các v?t n?t nóng.
N?m v?n ?? hàn chính và bi?n pháp x? ly thép kh?ng g? austenit
S? hình thành cacbua crom làm gi?m kh? n?ng ch?ng ?n mòn gi?a các h?t c?a m?i hàn
?n mòn gi?a các h?t: theo ly thuy?t v? crom kém, khi m?i hàn và vùng ch?u ?nh h??ng nhi?t ???c nung nóng ??n vùng nhi?t ?? nh?y c?m 450 ~ 850oC, cacbua crom k?t t?a trên ranh gi?i h?t, d?n ??n ranh gi?i h?t crom kém, kh?ng ?? ?? ch?ng l?i ?n mòn. S? kh?ng
(1) Có th? áp d?ng các bi?n pháp sau ?ay ?? h?n ch? s? ?n mòn gi?a các h?t c?a m?i hàn và s? ?n mòn vùng nhi?t ?? nh?y c?m trên v?t li?u m?c tiêu
M?t. ?? tránh s? hình thành Cr23C6, các nguyên t? ?n ??nh nh? Ti và Nb ???c thêm vào kim lo?i c? b?n ?? gi?m hàm l??ng cacbon trong kim lo?i c? b?n và m?i hàn.
b. C?u trúc pha kép c?a austenite và m?t l??ng nh? ferit ???c hình thành trong m?i hàn. Khi có m?t l??ng ferit nh?t ??nh trong m?i hàn, kích th??c h?t có th? ???c tinh ch?, di?n tích h?t có th? t?ng lên và l??ng k?t t?a crom cacbua trên m?t ??n v? di?n tích ranh gi?i h?t có th? gi?m ?i.
Cr23C6 ???c ?u tiên hình thành trong ferit thay vì crom kém ? ranh gi?i h?t austenit; ferrite gi?a austenite có th? ng?n ch?n s? ?n mòn khu?ch tán vào bên trong d?c theo ranh gi?i h?t.
c. Ki?m soát th?i gian c? trú trong ph?m vi nhi?t ?? nh?y c?m. ?i?u ch?nh chu trình nhi?t hàn ?? rút ng?n th?i gian l?u trú 600-1000oC càng nhi?u càng t?t. Có th? l?a ch?n ph??ng pháp hàn có m?t ?? n?ng l??ng cao (ch?ng h?n nh? hàn h? quang argon plasma). N?ng l??ng ???ng hàn nh? h?n. Khí Argon ???c c?p vào m?t sau c?a m?i hàn ho?c mi?ng ??ng ???c s? d?ng ?? t?ng t?c ?? làm mát c?a m?i hàn. S? l?n ?ánh h? quang và d?ng h? quang ???c gi?m b?t ?? tránh b? nung nóng nhi?u l?n. B? m?t ti?p xúc gi?a v?t hàn nhi?u l?p và m?i tr??ng ?n mòn càng b?n càng t?t.
d. Sau khi hàn, nên x? ly dung d?ch r?n ho?c ? ?n ??nh (850-900oC) sau khi b?o qu?n nhi?t và làm mát kh?ng khí ?? k?t t?a hoàn toàn cacbua và t?ng t?c ?? khu?ch tán crom.
(2) Vì ly do này, có th? th?c hi?n các bi?n pháp phòng ng?a sau:
Do kh? n?ng khu?ch tán m?nh c?a carbon nên nó s? phan tách ? ranh gi?i h?t và hình thành tr?ng thái siêu b?o hòa trong quá trình làm l?nh, trong khi Ti và Nb s? t?n t?i trong tinh th? do kh? n?ng khu?ch tán th?p. Khi m?i hàn ???c nung nóng l?i ? kho?ng nhi?t ?? nh?y c?m, cacbon siêu b?o hòa s? k?t t?a d??i d?ng Cr23C6.
M?t. Gi?m hàm l??ng cacbon. ??i v?i thép kh?ng g? có ch?a y?u t? ?n ??nh thì hàm l??ng cacbon kh?ng ???c v??t quá 0,06%.
b. áp d?ng quy trình hàn h?p ly. ?? gi?m th?i gian l?u trú c?a vùng quá nhi?t ? nhi?t ?? cao, nên ch?n n?ng l??ng ???ng hàn nh? h?n ?? tránh hi?u ?ng “nh?y c?m nhi?t ?? trung bình” trong quá trình hàn.
Trong tr??ng h?p hàn hai m?t, m?i hàn ti?p xúc v?i m?i tr??ng ?n mòn ph?i ???c hàn cu?i cùng (?ay là ly do t?i sao vi?c hàn bên trong ?ng hàn thành dày ???ng kính l?n ???c th?c hi?n sau khi hàn bên ngoài). N?u kh?ng th? th?c hi?n ???c thì ph?i ?i?u ch?nh th?ng s? k? thu?t hàn và hình d?ng m?i hàn ?? tránh vùng quá nóng ti?p xúc v?i m?i tr??ng ?n mòn kh?ng b? nh?y c?m tr? l?i.
c. X? ly nhi?t sau hàn. Sau khi hàn ph?i ti?n hành x? ly b?ng dung d?ch r?n ho?c ?n ??nh.
n?t ?n mòn ?ng su?t
Các bi?n pháp sau ?ay có th? ???c th?c hi?n ?? ng?n ng?a s? xu?t hi?n c?a v?t n?t do ?n mòn ?ng su?t:
M?t. L?a ch?n ?úng v?t li?u và ?i?u ch?nh h?p ly thành ph?n m?i hàn. Thép kh?ng g? austenit crom niken có ?? tinh khi?t cao, thép kh?ng g? austenit crom niken silic cao, thép kh?ng g? austenit ferrite và thép kh?ng g? ferrite crom cao có kh? n?ng ch?ng ?n mòn ?ng su?t t?t. Khi kim lo?i hàn là thép hai pha austenit ferrite, kh? n?ng ch?ng ?n mòn ?ng su?t là t?t.
b. Lo?i b? ho?c gi?m ?ng su?t d?. ?ng su?t d? b? m?t ???c gi?m ?i b?ng cách ?ánh bóng, mài nh?n và ?óng búa.
c. Thi?t k? k?t c?u h?p ly. ?? tránh s? t?p trung ?ng su?t l?n.
V?t n?t nóng hàn (n?t k?t tinh m?i hàn, v?t n?t hóa(chǎn) l?ng HAZ)
?? nh?y v?t n?t nóng ch? y?u ph? thu?c vào thành ph?n hóa(chǎn) h?c, c?u trúc vi m? và tính ch?t c?a v?t li?u. Ni d? hình thành các h?p ch?t có ?i?m nóng ch?y th?p ho?c eutectic v?i các t?p ch?t nh? s và P. S? phan tách boron và silicon s? thúc ??y quá trình n?t nóng.
D? dàng hình thành c?u trúc tinh th? c?t th? v?i tính ??nh h??ng m?nh, có l?i cho vi?c phan tách các t?p ch?t và nguyên t? có h?i, do ?ó thúc ??y s? hình thành màng ch?t l?ng gi?a các h?t liên t?c và c?i thi?n ?? nh?y c?a v?t n?t nóng. N?u m?i hàn ???c làm nóng kh?ng ??u, d? hình thành ?ng su?t kéo l?n và thúc ??y t?o ra các v?t n?t nóng khi hàn.
Bi?n pháp phòng ng?a:
M?t. Hàm l??ng t?p ch?t có h?i s và P c?n ???c ki?m soát ch?t ch?.
b. ?i?u ch?nh k?t c?u kim lo?i m?i hàn. Pha δ trong m?i hàn có th? tinh ch?nh kích th??c h?t, lo?i b? tính ??nh h??ng c?a austenite m?t pha, gi?m s? phan tách các t?p ch?t có h?i trong ranh gi?i h?t và pha δ có th? hòa tan nhi?u s và P h?n, làm gi?m n?ng l??ng giao di?n và hình thành màng ch?t l?ng gi?a các h?t.
c. ?i?u ch?nh thành ph?n h?p kim kim lo?i m?i hàn. ?? nh?y v?i v?t n?t nóng có th? ???c gi?m b?ng cách thêm Mn, C, N và các nguyên t? vi l??ng nh? xeri, cu?c và tantalum vào thép austenit m?t pha.
d. Các bi?n pháp x? ly ?? ng?n ch?n s? hình thành các h?t c?t th?, nên s? d?ng ??u vào nhi?t nh? và h?t hàn có ti?t di?n nh?.
Ví d?, thép austenit 25-20 d? b? n?t hóa(chǎn) l?ng. B?ng cách h?n ch? nghiêm ng?t hàm l??ng t?p ch?t và kích th??c h?t c?a kim lo?i c? b?n, áp d?ng ph??ng pháp hàn m?t ?? n?ng l??ng cao, n?ng l??ng ???ng day nh? và t?ng t?c ?? làm mát c?a m?i n?i, v.v.
?? giòn c?a m?i hàn
?? d?o c?a m?i hàn ph?i ???c ??m b?o ??i v?i thép c??ng ?? nóng ?? tránh hi?n t??ng giòn ? nhi?t ?? cao; Thép nhi?t ?? th?p ph?i có ?? b?n nhi?t ?? th?p t?t ?? ng?n ch?n hi?n t??ng g?y giòn c?a m?i hàn ? nhi?t ?? th?p.
Bi?n d?ng hàn l?n
Do ?? d?n nhi?t th?p và h? s? gi?n n? l?n nên bi?n d?ng hàn l?n nên có th? s? d?ng v?t c? ??nh ?? ng?n ng?a bi?n d?ng. L?a ch?n ph??ng pháp hàn và v?t li?u hàn cho thép kh?ng g? austenit: Thép kh?ng g? austenit có th? ???c hàn b?ng TIG, MIG, paw và saw.
Dòng hàn c?a thép kh?ng g? austenit nh? vì ?i?m nóng ch?y th?p, ?? d?n nhi?t nh? và h? s? ?i?n tr? cao. Nên s? d?ng m?i hàn h?p và ???ng chuy?n h?p ?? gi?m th?i gian l?u trú ? nhi?t ?? cao, ng?n ng?a k?t t?a cacbua, gi?m ?ng su?t co ngót c?a m?i hàn và gi?m ?? nh?y v?t n?t nóng.
Thành ph?n c?a v?t li?u hàn, ??c bi?t là Cr và Ni, cao h?n kim lo?i c? b?n. V?t li?u hàn có ch?a m?t l??ng nh? ferit (4-12%) ???c s? d?ng ?? ??m b?o kh? n?ng ch?ng n?t t?t (n?t l?nh, n?t nóng và n?t ?n mòn ?ng su?t) c?a m?i hàn.
Khi pha ferit kh?ng ???c phép ho?c kh?ng th? t?n t?i trong m?i hàn thì nên ch?n v?t li?u hàn ch?a Mo, Mn và các nguyên t? h?p kim khác.
C, s, P, Si và Nb trong v?t li?u hàn ph?i càng th?p càng t?t. NB có th? gay ra các v?t n?t ??ng ??c trong m?i hàn austenite nguyên ch?t, nh?ng có th? tránh ???c m?t l??ng nh? ferit trong m?i hàn m?t cách hi?u qu?.
V?t li?u hàn ch?a Nb th??ng ???c s? d?ng cho các k?t c?u hàn c?n ?n ??nh ho?c gi?m ?ng su?t sau khi hàn. Khi hàn h? quang chìm ???c s? d?ng ?? hàn t?m trung bình, t?n th?t cháy c?a Cr và Ni có th? ???c b? sung b?ng s? chuy?n ti?p c?a các nguyên t? h?p kim trong ch?t tr? dung và day hàn;
Do ?? ng?u sau nên c?n chú y tránh hình thành các v?t n?t nóng ? vùng trung tam m?i hàn và làm gi?m kh? n?ng ch?ng ?n mòn ? vùng ch?u ?nh h??ng nhi?t. C?n chú y l?a ch?n day hàn m?ng h?n và n?ng l??ng day hàn nh? h?n. Day hàn ph?i có hàm l??ng Si, s và P th?p.
Hàm l??ng ferit trong m?i hàn inox ch?u nhi?t kh?ng ???c l?n h?n 5%. ??i v?i thép kh?ng g? austenit có h?n 20% Cr và Ni, nên ch?n day hàn có Mn cao (6-8%) và ch?t tr? dung ki?m ho?c trung tính ?? ng?n ch?n vi?c b? sung Si vào m?i hàn và c?i thi?n kh? n?ng ch?ng n?t c?a nó.
Ch?t tr? dung ??c bi?t cho thép kh?ng g? austenit làm t?ng ít Si, có th? chuy?n h?p kim sang m?i hàn và bù ??p t?n th?t do ??t cháy c?a các nguyên t? h?p kim ?? ?áp ?ng yêu c?u v? tính n?ng m?i hàn và thành ph?n hóa(chǎn) h?c.